ชมพูยูนนานชนิดนี่เป็นไม้ล้มลุก สูง ๑๐-๕๕ ซม. ลำต้นอวบน้ำ สีเขียว เป็นมันวาว ตั้งตรง เกลี้ยงหรือมีขนประปรายถึงหนาแน่น ลำต้นใต้ดินเป็นหัว รูปค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๕ ซม. มีรากฝอยจำนวนมาก

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน มี ๕-๑๐ ใบต่อต้น รูปไข่ รูปใบหอกแกมรูปไข่ หรือรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๒-๘ ซม. ยาว ๒-๑๓ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนเว้ารูปหัวใจเบี้ยวหรือตัด ขอบจักฟันเลื่อย จักฟันเลื่อยซ้อน หรือเว้าเป็นคลื่น มีขน แผ่นใบอวบน้ำ เมื่อแห้งบางคล้ายกระดาษ ด้านบนเกลี้ยงหรือมีขนประปรายถึงหนาแน่นสีเขียวเข้มหรือสีน้ำตาลถึงดำ เป็นมันวาว ด้านล่างมีขนประปราย สีเขียวอ่อนหรือมีนวล เส้นใบรูปฝ่ามือมี ๕-๘ เส้น ก้านใบสีเขียวอ่อน เมื่อแห้งสีน้ำตาล ยาว ๐.๕-๑๐ ซม. หูใบติดทน สีเขียวอ่อน รูปใบหอกหรือ

รูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้าง ๒-๕ มม. ยาวได้ถึง ๑ ซม. ปลายเรียวแหลม ขอบจักซี่ฟันและเป็นขนครุย

 ดอกแยกเพศร่วมต้น ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง แตกแขนง ๑-๒ ครั้ง ยาว ๒-๑๐ ซม. ดอกเพศผู้อยู่ที่ปลายช่อ ดอกเพศเมียอยู่

ที่โคนช่อ แต่ละแขนงมีดอกเพศเมีย ๒ ดอก ก้านช่อดอกรูปทรงกระบอก สีเขียว เป็นมันวาว เกลี้ยงหรือมีขน ใบประดับติดทน เป็นเยื่อ รูปไข่หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ สีเขียวอ่อน กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๓-๔ มม. ปลายแยกเป็น ๒-๓ แฉก ขอบเป็นขนครุย ดอกเพศผู้มีก้านดอกยาว ๒-๕ มม. ตั้งตรง กลีบรวม ๔ กลีบ สีชมพูหรือชมพูอ่อน เรียงสลับตั้งฉาก กลีบนอก ๒ กลีบ รูปกลม กว้าง ๔-๖ มม. ยาว ๓-๗ มม. ปลายกลมหรือเป็นติ่งแหลม ขอบเรียบหรือหยักมนโคนมน ด้านนอกมีขนตรงกลางกลีบ ด้านในเกลี้ยงกลีบใน ๒ กลีบ รูปขอบขนาน กว้าง ๑-๓ มม. ยาว ๓-๔ มม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนมนขอบเรียบ เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เกสรเพศผู้จำนวนมากสีเหลือง ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๑ มม. เชื่อมติดกัน

ที่โคน อับเรณูรูปขอบขนานแคบ ยาว ๑-๑.๕ มม. ดอกเพศเมียก้านดอกสีเขียวอ่อน กลีบรวม ๕ กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน มี ๔ กลีบ สีชมพู รูปไข่ กว้าง ๖-๗ มม. ยาว ๗-๘ มม. อีก ๑ กลีบรูปรีถึงรูปขอบขนาน กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๔-๗ มม. ปลายมนหรือแหลม โคนมนขอบเรียบ ด้านนอกเกลี้ยง รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๓ ปีก ขนาดไม่เท่ากัน มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียสีเหลือง มี ๓ ก้าน โคนเชื่อมติดกัน ยอดเกสรเพศเมียแผ่แบนคล้ายรูปพัด บิด

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปคล้ายสามเหลี่ยม กว้าง ๑-๑.๓ ซม. ยาว ๑-๑.๕ ซม. มีปีกรูปสามเหลี่ยม ๓ ปีก ขนาดไม่เท่ากัน ปีกใหญ่ ๑ ปีก ยาว ๐.๘-๑ ซม. อีก ๒ ปีก แคบกว่า โค้งตามความยาวผล กว้าง ๓-๔ มม. สีเขียวอ่อน เป็นมันวาว เมื่อแห้งสีน้ำตาลอ่อนเมล็ดสีน้ำตาล รูปทรงกระบอก ยาวประมาณ ๐.๔ มม. มีจำนวนมาก

 ชมพูยูนนานชนิดนี่มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบแล้งตามริมลำธาร ที่สูงจากระดับทะเล ๕๐๐-๑,๔๐๐ ม. ออกดอกเดือนมิถุนายนถึงพฤศจิกายน เป็นผลเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เมียนมา จีน และลาว.